Met welk rapportcijfer beoordeel je de begeleiding van leerling-verpleegkundigen in je organisatie en welk cijfer ambieer je? Dat er een gapend gat zit tussen droom en werkelijkheid, bleek tijdens het webinar ‘Succesvolle praktijk- en werkbegeleiding in de zorg’ op 10 juni: gemiddeld scoorde de huidige situatie ruim 2 punten lager dan de gewenste. Verbeterpotentieel genoeg dus. Maar hoe verzilver je dat? Ruim 130 academiemedewerkers en praktijkbegeleiders logden in om hier meer over te horen.

 

Alleen al het enorme animo voor het webinar verraadt dat het onderwerp sterk leeft. Zorgorganisaties ervaren allerlei knelpunten in de praktijk- en werkbegeleiding. Werk- en tijdsdruk is een veel gehoord obstakel, maar dit is een symptoom van een diepgeworteld probleem. Er is bijvoorbeeld onvoldoende afstemming tussen het onderwijs en de praktijk: wie kan alle veranderingen en verschillen tussen opleidingen nog volgen? Studenten weten vaak niet aan welke leerdoelen ze moeten werken en komen met verkeerde verwachtingen binnen. Tegelijkertijd zijn werkbegeleiders niet altijd voldoende toegerust voor hun taak en kost het beoordelen van opdrachten en toetsen veel tijd. Daardoor tekenen ze opdrachten soms te makkelijk af, gaat alles ad hoc en doet iedereen het op z’n eigen manier. Bovendien is onduidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. Om maar een paar problemen te noemen die deelnemers tijdens het webinar opwierpen. De gevolgen strekken ver: studenten zijn ontevreden en stromen uit, begeleiders raken overbelast en de kwaliteit en veiligheid van de zorg komt in het gedrang. De zorg staat dus voor de uitdaging om deze vicieuze cirkel te doorbreken.

Maar hoe werkt het wél?

Laurens in Rotterdam en Envida in het zuiden van Limburg hebben de weg naar boven gevonden. Samen met Tulser en Noordhoff voeren zij PraktijkLeerVersterkers (PLV) in, een nieuw model om de praktijk- en werkbegeleiding te professionaliseren. Tijdens het webinar gaven ze gezamenlijk een inspirerend kijkje achter de schermen: managing director Vivian Heijnen van Tulser, Noordhoff-consultant Ellen van der Horst, manager Envida Leert Petra Paulus en praktijkopleiders Hilde Caubergh (Envida) en Tanja Gijsenbergh (Laurens). Er zijn geen quick fixes voor structurele problemen, maakten zij duidelijk. Je bent er niet met de introductie van een paar formulieren of trainingen. Alleen een integrale, methodische aanpak waarin praktijkopleiders, teamleiders, werkbegeleiders, academie, ICT én HR betrokken zijn, kan de vicieuze cirkel doorbreken en leiden tot duurzame verbetering.

Wat is er nodig?

PraktijkLeerVersterkers is een combinatie van consultancy, inhoudelijke begeleiding, leergangen voor praktijk- en werkbegeleiders én praktische tools voor op de werkplek waaronder AskMe. Dat begint steevast met een scan: waar staat de zorgorganisatie nu?

Vivian: “Wat we nu veel zien is dat de praktijk- en werkbegeleiding gestuurd wordt door incidenten. De invulling gebeurt ad hoc en de praktijkbegeleider zet zich vooral in om te zorgen dat de student aan de eisen van de opleiding voldoet. Terwijl de gewenste situatie is dat de begeleiding gestuurd wordt door de zorgpraktijk en dus ingebed in het werk plaatsvindt: van voordoen, samen doen naar zelf doen. En dat vanuit een heldere visie op leren in de organisatie.”

Ellen: “Om het gat te dichten tussen de huidige en gewenste situatie richten we een verbeterprogramma op maat in. Dit implementeren we op een manier die past binnen de cultuur van de organisatie. Ondersteuning op de werkplek speelt hier een belangrijke rol bij.

In de praktijk

Begin 2020 zijn we bij Laurens en Envida gestart met het invoeren van een uniforme begeleidingsmethodiek.

Tanja: “De scan heeft bij ons goed gewerkt om het leerklimaat bij Laurens bespreekbaar te maken. Zo bleek dat werkbegeleiders draagvlak misten voor opleiden. Daarover kunnen wij dan in gesprek met de teamleiders, maar ook met de werkbegeleiders zelf: wat kunnen zij betekenen in het verbeteren van het leerklimaat? Dat vergroot hun betrokkenheid enorm, doordat ze zelf voorbeelden kunnen aandragen van knelpunten waar ze tegenaan lopen. Deze pakken we op via korte sprints, waarbij we steeds behapbare en haalbare doelen stellen. Zo werken we samen stap voor stap aan continue verbetering.

Eén gedeelde werkwijze

Hilde deelt deze positieve ervaring: “Dankzij de scan en de werkbegeleiderssessies kunnen we veel gerichter knelpunten oppakken. Zo zijn we aan de slag gegaan met feedback geven. Een belangrijk onderdeel, maar hoe doe je dat ontwikkelgericht? Daar zijn we met een groep mee aan de slag gegaan. AskMe is daarbij een handig hulpmiddel. Hierin kunnen werkbegeleiders onder andere formats terugvinden om een goed introductie- of evaluatiegesprek te voeren. Dat werkt in de hand dat alle werkbegeleiders op dezelfde manier te werk gaan.”

Op eenzelfde manier werken de praktijkopleiders van Laurens bijvoorbeeld aan een uniforme, objectieve werkwijze voor examineren.

Tanja: “Met deze aanpak maakt het straks niet meer uit door wie je als student begeleid of getoetst wordt.”

Samen vooruit

In beide organisaties is door PraktijkLeerVersterkers leren en ontwikkelen meer onder de aandacht gekomen.

Petra: “We hebben al een hele ontwikkeling doorgemaakt. Van teamleiders hoor ik dat de praktijkopleiders zichtbaarder zijn geworden en van praktijkopleiders dat ze zich goed ondersteund voelen. Afdelingen waar we nog niet met PLV werken, komen vragen wanneer we dit programma bij hen komen uitrollen.

Het vraagt een investering van de organisatie omdat het echt om een heel andere manier van werken gaat, maar die verdient zich aan alle kanten terug.

Tanja: “Ik merk dat als je er sámen aan werkt, je veel meer kan bereiken.”

Meer informatie?

Het webinar terugkijken kan hier. Wilt u meer weten over wat PraktijkLeerVersterkers voor jouw organisatie kan betekenen? Neem dan gerust contact met ons op.